Kostka Rubika to wciąż prawdopodobnie jedna z najbardziej rozpoznawalnych zabawek logicznych na całym globie. Pierwsza Kostka Rubika powstała w II połowie XX wieku, jednak jaka jest jej historia? Czy wiesz, w jakim celu powstała i do czego miała początkowo służyć? Kto wymyślił Kostkę Rubika? Kim był rzekomy Rubik i czy taka postać istnieje? Jaki jest obecnie rekord w układaniu kostki i do kogo należy? Zapraszamy do lektury! Czas na nieco historii Kostki Rubika - ponadczasowej, niesamowicie popularnej, “magicznej” zabawki.

Kto wymyślił kostkę Rubika?

Jeżeli zastanawiasz się, kto wymyślił Kostkę Rubika, to nie zdziwi Cię odpowiedź, że rzeczywiście był to Rubik - dokładnie Ernő Rubik. To architekt i wykładowca pochodzenia węgierskiego, który początkowo traktował ją jako swoistą pomoc naukową dla swoich studentów. W ten sposób mieli oni rzekomo rozwijać wyobraźnię przestrzenną. W rzeczywistości kostka była odpowiedzią na próbę stworzenia mechanizmu, gdzie poszczególne części mogą się przemieszczać swobodnie i niezależnie od pozostałych. Przy tym wszystkim wciąż nie była naruszana monolityczna całość. Sam Rubik zrozumiał, że kostka może być także znakomitą łamigłówką dopiero wówczas, gdy prototyp kompletnie rozpadł się na kawałki.

W którym roku została wyprodukowana Kostka Rubika?

Dokładnie w 1974 roku pojawiła się pierwsza Kostka Rubika, choć początkowo nazywana była Magiczną Kostką (z węgierskiego Bűvös Kocka). Niemniej pierwsza sztuka została sprzedana dopiero w 1977 roku w okresie bożonarodzeniowym. Było to oczywiście na Węgrzech. Sukces tej zabawki przerósł jakiekolwiek oczekiwania. W ciągu dwóch lat sprzedanych zostało circa 300 000 kostek i to w samych Węgrzech! Wprowadzenie kostki na zachodni rynek wcale nie było takie proste i zostało to umożliwione dopiero w 1979 roku, kiedy to jeden z węgierskich przedsiębiorców zabrał ją ze sobą na targi Toy Fair w Norymberdze. To właśnie wówczas dystrybucją zabawki zajęła się firma Ideal Toy oraz sama kostka uzyskała nazwę znaną do dziś, czyli Kostka Rubika.

Ciekawostką w historii Kostki Rubika jest fakt, że węgierski wykładowca nie jest pierwszym inżynierem, który pracował nad tego typu koncepcją. W 1970 roku w Kanadzie powstała podobna kostka, jednak o czterech polach. Natomiast równoległe prace z Rubikiem prowadził w Japonii Terutoshi Ishige. Kostka 3x3x3 doczekała się kilkuletnich sporów prawnych z Kanadyjczykiem i dopiero 8 lat po wynalezieniu amerykański urząd patentowy przyznał Rubikowi do niej prawa.

Kostka Rubika - czas na globalną popularność

Popularność na całym świecie była zdobywana nierówno i wiąże się z kilkoma krokami milowymi. Na pewno należy wspomnieć o momencie, w którym kostka pojawiła się na antenie brytyjskiej telewizji śniadaniowej. Kolejnym ważnym etapem w historii Kostki Rubika było pojawienie się książki Patricka Bosserta "You can do the Cube". Pozycja ta uzyskała ponad półtora miliona odbiorców. W 1982 roku z kolei odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w układaniu kostki na czas. Oczywiście do dziś odbywają się tego typu zawody, a rekordy Guinnessa są stale bite, jednak o tym już za chwilę. Warto podkreślić, że produkcja tej popularnej łamigłówki wciąż trwa i obecnie sprzedano ponad 450 milionów egzemplarzy. Co więcej, jest to tylko liczba zamówień z oficjalnej strony internetowej, co daje jasno do zrozumienia, że nic nie wskazuje na to, by globalna popularność miała się szybko skończyć.

Odrobina historii - rekordy świata w układaniu kostki

Historia Kostki Rubika to także rekordy. Pierwszy z nich (w pojedynczym ułożeniu kostki) został ustanowiony w 1982 roku przez Minh Thaia i wynosił 22,95 sekund. Dziś rekord w pojedynczym ułożeniu kostki należy do Yusheng Du. 24 listopada 2018 roku na zawodach Wuhu Open 2018 ułożył on kostkę w 3,47 sekund. Co ważne rekordy ustanawia się także w średniej ułożeń i tu rekordzistami są ex aequo Polak Tymon Kolasiński oraz pochodzący ze Stanów Zjednoczonych Max Park. Oba rekordy zostały ustanowione w 2022 roku, a średnia to dokładnie 4,86 sekundy w pięciu ułożeniach. Mowa tu o rekordach dla kostki 3x3x3, podczas gdy oddzielnie prowadzona jest klasyfikacja m.in. dla kostek 2x2x2, 4x4x4, 3x3x3 jedną ręką, bez patrzenia lub przy najmniejszej liczbie ruchów. Oczywiście to jeszcze nie koniec, gdyż speedcubing stale się rozwija i coraz większa rzesza osób angażuje się w tę dyscyplinę oraz pozostałe łamigłówki.